Een Baltische muzikale tournee

23 May 2016

Hoe markeer je het Nederlandse voorzitterschap op de posten anders dan met meer politieke evenementen? Naast de gebruikelijke persmomenten aan het begin van het jaar, de presentaties voor vaste kamer commissies in het parlement van het land van vestiging, of het vieren van het Europese fietsfestival, wil je als post tijdens het voorzitterschap toch ook de lokale, in Europa en Nederland geïnteresseerde burgers bereiken.  Hoe doe je dat het beste? Het leek ons een goed idee om daarvoor een instrument te kiezen dat voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk is, grensoverschrijdend is, en mensen bij elkaar brengt. Een verbindend Europees voorzitterschap is immers een van de Nederlandse prioriteiten dit half jaar. We vroegen daarom het afgelopen jaar aan het Amsterdams Concertgebouw Orkest wat zij voor ons in het eerste half jaar van 2016 zouden kunnen doen, ons realiserend dat de agenda’s van veel gevraagde musici al langere tijd van te voren vastgelegd zijn.  Het bleek mogelijk te zijn een Baltische tournee van een ensemble van leden van het Concertgebouw Orkest, het GoYa ensemble, in te plannen.

Zo gezegd zo gedaan maar het klinkt makkelijker dan het is. De logistiek van het tijdig tevoren vinden van de juiste akoestisch verantwoorde zalen in 3 hoofdsteden, op achtereenvolgende dagen, het vervoer van instrumenten, of rekening houden met dieetwensen van musici, is niet vanzelfsprekend zeker niet als er sprake is van een strak reis – en speelschema. Wist u bijvoorbeeld dat je voor een cello een extra stoel in het vliegtuig naar Nederland of in de regionale bus van Tallinn naar Rīga moet boeken? Of dat de viool of viola als buitenmodel handbagage in het AirBaltic vliegtuig moet worden ingecheckt, met alle financiële gevolgen van dien?  Een vegetarische burger of zelfs veganistische maaltijd is in Rīga dan wel weer te vinden bij het restaurant Fat Pumpkin (zo ontdek je nog eens een nieuwe eetgelegenheid J).

Hoe het ook zij, de vier leden van het ensemble speelden de sterren van de hemel in het Paleis van de Groothertog Vilnius, vervolgens in de Zweedse kerk in Tallinn, en tot slot in het Grote Gilde gebouw Rīga! De goede naam van het Concertgebouw Orkest waar de leden van het ensemble allemaal lid van zijn, stond garant voor een grote belangstelling en dus een goede opkomst. In Rīga lukte het dan ook zonder veel problemen om de zaal waar het Lets Symfonie Orkest normaal als huisorkest optreedt, vol te krijgen.  Een kleine 700 belangstellenden uit alle lagen van de bevolking meldden zich aan voor het door de Nederlandse ambassade georganiseerde concert. Het was in elk opzicht een publieksevenement. Het hielp uiteraard dat ik de gelegenheid te baat kon nemen, toen ik in prime time op het Letse journaal gevraagd werd naar het resultaat van het Nederlandse referendum over de Oekraïne, om en passant reclame te maken het concert op 29 april ter gelegenheid van ons Europese voorzitterschap. Dat laatste hadden vele muziekliefhebbers goed gehoord. De kaartjes vlogen de deur uit!

Al met al was het een mooi staaltje van flankerend beleid. Het illustreert dat Europa meer is dan alleen buitenlandse politiek, en dat Nederland er ook op muzikaal gebied mag zijn. De kwaliteit van het optreden van het GoYa kamermuziek ensemble, dat in Rīga begon met het spelen van de Europese hymne, een strijkkwartet van Ravel, de Letse componist Pēteris Vasks ( in Tallinn een stuk van de Estse componist Arvo Pärt, in Vilnius van de Litouwse componist Mikalojus Ćiurlionis ) en Dvorák, liet de toehoorders niet onberoerd. Het kwartet kreeg staande ovaties, wat hier minder vaak voorkomt. Het geboden voorproefje doet de muziekliefhebbers hier uitzien naar de geplande tournee “RCO meets Europe “ van het Koninklijk Concertgebouw Orkest in 2018/2019 naar de Baltische staten.

Als publieksdiplomatiek evenement heeft het concert Nederland en het Nederlandse Europese voorzitterschap op een positieve manier in de Baltische staten neergezet. Het is een voorbeeld hoe eigentijdse publieksdiplomatie en internationaal cultuurbeleid te combineren zijn.

De samenstelling van het kwartet – vier verschillende nationaliteiten, het programma met ook aandacht voor de lokale componisten en bovenal het prachtige spel van de musici zeggen beter dan met woorden mogelijk is, wat Europa al is en in de toekomst kan zijn.

Pieter Langenberg
Ambassadeur in Letland

• 23 May 2016, 9:02
• Posted in Diplomacy, Europe
• No comments yet