Voor altijd Comandante

6 Dec 2016

Vrijdag 25 november

Vanmiddag was ik in Santa Clara om mee te lopen met een mars op de internationale dag van geweld tegen vrouwen. Als mijn zoon ‘s nachts thuiskomt steekt hij zijn hoofd om de deur en zegt ‘mam, Fidel is dood’. Alle bars blijken op de drukke vrijdagavond ergens tussen 12 en 1 abrupt de deuren gesloten te hebben. Van het een op het andere moment geen muziek, alcohol of feest meer, nadat rond middernacht president Raul Castro het volk toesprak dat de ‘Comandante en Jefe’ Fidel rond half elf die avond was overleden.

In bed zoek ik de nieuwssites af, de officiële krant van de Communistische partij heeft nog niets op zijn site staan en de zaterdagkrant was kennelijk al klaar voor het nieuws van Fidel zijn dood naar buiten werd gebracht. Maar andere sites bevestigen het nieuws.

Zaterdag 26 november

Als ik na een korte nacht op zoek ga naar meer nieuws blijken de hashtags als #hastasiemprefidel, #hastasiemprecomandante, #fidelvive heel populair onder regeringsgezinde media en ik zie een mooie collage van foto’s van Fidel en Chavez in hun hoogtijdagen. Maar de internationale media beschrijft in hun necrologieën terecht niet alleen de positieve kanten van deze man die zo’n betekenisvolle rol speelde in de wereldpolitiek van de 20e eeuw.

‘s Ochtends spreek ik ook de eerste mensen die zeggen dat ze eerst dachten dat het een grap was, want was zijn dood niet al vaker nabij geweest? Maar in die eerste uren van de zaterdag valt vooral de stilte op straat op. De muziek staat uit in dit land waar zang en dans zo belangrijk is in het leven van iedereen.

Al voordat ik op weg ben naar de ambassade, word ik gebeld uit Den Haag of ik die avond in ‘Met het oog op morgen’ een eerste sfeertekening kan geven. Op de ambassade bel ik met Den Haag en zie ik de eerste reacties van minister-president Rutte en minister Koenders op de dood van Fidel.

Zondag 27 november

We krijgen vragen van toeristen over de situatie in Cuba, dus we besluiten op de website, facebook en via twitter informatie te delen over de te verwachten bijeenkomsten. We zien deze dagen de toeristische bussen gewoon rijden en in de hotels kun je nog een Mojito krijgen, maar Cuba zonder muziek zal menig toerist toch teleurstellen. Ik zorg samen met een lokale collega alvast voor vertaling van de condoleancebrieven, dan kan Den Haag daar in de vroege morgen gelijk mee aan de slag.

Maandag 28 november

Vandaag eerst zo snel mogelijk helder krijgen wie er namens het Koninkrijk komt voor de herdenkingsceremonie morgenavond. Het is kort dag. Ik bel met Den Haag en met de vertegenwoordigingen van de landen in de regio. Hoewel de relaties in de tijd van Fidel moeilijk waren is dat de laatste jaren verbeterd. Uiteindelijk blijkt Minister-President Marlin van Sint Maarten bereid om het Koninkrijk te vertegenwoordigen. In dit deel van de wereld telt het heel erg dat het Koninkrijk zowel Europees als Caribisch is: de Europese Nederlanders zijn goede vrienden, maar de Caribische Koninkrijksdelen en Cuba zijn als broers!

Tegelijkertijd hoor ik dat de minister van buitenlandse zaken van Luxemburg Asselborn zal komen, dus die moeten we ook ondersteunen bij zijn programma. Voordat ik naar het plein van de Revolutie ga om in de rij te staan voor het condoleanceregister, verdelen we met collega’s de taken.

Bij het monument van José Marti aangekomen blijkt de perfecte organisatie en voorbereiding van de Cubanen. Bussen rijden af en aan met mensen en er staan lange rijen om een laatste groet te brengen. Ik loop langs de erewacht met foto van een jonge Fidel en sluit mij aan in de rij voor buitenlandse diplomaten. Als de Venezolaanse vertegenwoordiger tekent worden er nog wat extra camera’s bijgezet om het tekenen van deze goede vriend goed vast te leggen.

Thuisgekomen zet ik het Cubaanse 8 uurjournaal aan in de hoop iets meer te weten te komen over welke hoogwaardigheidsbekleders er morgen komen. Na drie kwartier kijken naar mensen in alle Cubaanse wijken die hun trouw aan de revolutie herbevestigen en herinneringen ophalen aan Fidel, besluit ik dat ik het zonder verdere informatie zal moeten stellen.

Dinsdag 29 november

Geen school voor de kinderen, want ze verwachten veel vip-vervoer en wegafzettingen langs de hoofdweg waar de school aan ligt.

Vanavond de grote ceremonie op het plein van de Revolutie. Langzaam wordt duidelijker wie er wel en niet uit het buitenland komen. Belangrijkste vertegenwoordigers uit Europa zijn oud-Koning Juan-Carlos en minister-president Tsipras. Wij lopen op de ambassade voor de laatste keer de draaiboeken door, maar weten om 12 uur nog steeds niet precies hoeveel uitnodigingen we voor de bijeenkomst ‘s avonds zullen hebben.

Op naar het vliegveld om minister-president Marlin op te halen. Terwijl we wachten op de aankomst van de American Airlines vlucht uit Miami, spreekt de aanwezige Cubaanse minister haar zorg uit dat het binnenkort weer gedaan zal zijn met de directe verbindingen met de VS. Dit is de 2e reguliere AA vlucht uit Miami die op Havana landt. De feestelijkheden die deze week gepland stonden voor ingebruikname van deze nieuwe vliegroutes met de VS zijn allemaal uitgesteld.

Ik blijf hangen in de protocolruimte van het vliegveld tot ook minister Asselborn geland is en rijd met hem en delegatie naar hotel. We hebben iets meer dan een half uur over voordat we door moeten naar de plechtigheden. Ik kleed mij iets warmer aan om voorbereid te zijn op de novemberavondbries in Havana.

We blijken nu wel alle gevraagde uitnodigingen te hebben, maar niet voldoende parkeerkaarten voor de auto’s. We besluiten met beide delegaties in colonne te rijden en komen allemaal zonder problemen binnen. Terwijl de vips op het ‘podium’ zitten, vinden wij een plek vlak voor een groep jongeren van de Escuela Militar Camilo Cienfuegos. Die zitten daar ongetwijfeld al een behoorlijke tijd en herhalen met regelmaat hun leuzen: Raul, amigo el pueblo esta contigo, Hasta la victoria siempre, Viva Cuba, Yo soy Fidel en varianten op dit zelfde thema.

Geheel volgens militaire traditie begint het spektakel stipt om 7 uur met de binnenkomst van Raul en het spelen van het volkslied, gevolgd door een lied speciaal gewijd aan Fidel met mooi beeldmateriaal op de grote schermen. En dan begint de lange zit. Speech na speech, vriend na vriend van Cuba wordt de loftrompet gezongen over de heldendaden van Fidel, zijn revolutionaire heldendaden in de wereld, zijn liefde voor Cuba en het Cubaanse volk en zijn meest memorabele speeches op het Plein van de Revolutie.

Tussen de revolutionaire presidenten Morales, Ortega en Maduro valt president van Mexico Peña Nieto op. En niet alleen omdat hij opvallend strak gekleed is. Zijn speech is behoorlijk afstandelijk, richt zich vooral op de goede relaties van beide volkeren en wordt afgesloten met een zuinige handdruk, in plaats van de gebruikelijke ‘abrazo’. Na 2 uur oraties sluiten de eerste ogen zich, ook op de eretribune. Onverwacht halsoverkop vertrek en jet-lag eisen hun tol bij de wereldleiders.

Na 3,5 uur neemt Raul ter afsluiting het woord. Hij vat de heldendaden van zijn grote broer nog eens samen, maar is met zijn 85 jaar om half elf ‘s avonds na een lange zit niet de charismatische leider die dit moment ook gebruikt om de bevolking aan zich te binden voor de toekomst.

Woensdag 30 november

Met het team blik ik terug op de afgelopen dagen. Doel van de Cubaanse regering was om duidelijk te maken dat Fidel wel dood is -fysiek verdwenen, volgens de uitnodiging van gisteren- maar dat hij in de jeugd voortleeft. Lukt het de oude revolutionaire garde om de jeugd warm te houden voor de revolutie met de verplichte rouw, geen muziek, vervoeren van hele scholen naar het Plein en de route langs de stoet met de as, en ondertekening van de trouw aan de revolutie? De opkomst overal is groot, maar er is ook een duidelijke gelatenheid.

Terug naar de praktische zaken. We brengen minister-president Marlin weer naar het vliegveld en zijn bij een diner voor Asselborn met enkele EU vertegenwoordigers. Zijn delegatie vraagt wanhopig waar ze een goede verbinding tot het internet kunnen vinden om Europese kranten te kunnen downloaden. We hopen allemaal dat dat verandert in het Cuba van morgen.

• 6 Dec 2016, 10:57
• Posted in Uncategorized
• No comments yet